چالشی به اسم «نهنگ آبی» ناگهان تبدیل به نقل محافل و فضای مجازی داخل کشور شد؛ ماجرای چالشی آنلاین که افراد نوجوان را وارد یک بازی مرحله‌ای خطرناک کرده و در نهایت توسط فشار روانی وارد شده بر آنها منجر به خودکشی این نوجوانان می‌شود.
به گزارش بادیجی ، زمزمه‌هایی مبنی بر رواج این بازی در ایران شنیده می‌شد و در تاریخ 30 مهرماه 1396 اولین قربانیان نهنگ آبی در ایران دچار این چالش شدند.
تصویر قمار آنلاین مرگ: ردپای نهنگ آبی در ایران + عکس
دو دختر نوجوان در اصفهان از روی پل خود را به پایین انداخته و خودکشی کردند.
خبر در ساعات اولیه به همین جمله محدود می‌شد تا اینکه رییس پلیس اصفهان پرده از یک اتفاق دردناک در پس این حادثه برداشت: «قربانیان که یکی از آنها در جا کشته شده و دیگری با اوضاع وخیم در بیمارستان بستری است، قبل از اقدام به خودکشی در پیامی به والدین‌شان پیامی ضبط کرده‌اند و علت خودکشی‌شان را شرکت در بازی نهنگ آبی عنوان کردند.»
البته بعد از گذشت ساعاتی از این اظهار نظر، رییس پلیس فتای اصفهان، سرهنگ «سید مصطفی مرتضوی»، تایید این موضوع به زمانی دیگر و پس از انجام تحقیقات جامع موکول کرد: «ما به‌عنوان پلیس فتا تا بررسی دقیق و رسیدن به مستندات کافی نمی‌توانیم با قاطعیت اعلام کنیم علت خودکشی این دختران بازی نهنگ آبی بوده است.»
به نظر می‌رسد که هماهنگی این دو دختر نوجوان در اقدام به خودکشی و همچنین ضبط کلیپ این اقدام (این مورد توسط دادستانی اصفهان تایید شده) منجر به مطرح شدن چنین مسئله‌ای از سوی رییس پلیس اصفهان بوده است و فعلا نمی‌توان مهر صددرصد تاییدی بر گفته‌های آنها زد.
بعد از اعلام این خبر افراد بسیاری از جمله وزیر ارتباطات، «محمدجواد آذری جهرمی»، نسبت به آن واکنش نشان دادند. جهرمی در اینستاگرام درباره این واقعه هولناک مسائلی را مطرح کرد. وی ضمن ابراز تاسف درباره این حادثه خواستار تشدید نظارت والدین بر استفاده فرزندان از فضای مجازی و همچنین ترویج نحوه صحیح استفاده کودکان و نوجوان از این فضا و کمک به تولید محتوا و سرویس‌های متناسب با این سنین گفت.
ریشه نهنگ آبی به شبکه اجتماعی «وی‌کی» در روسیه (شبکه اجتماعی شبیه فیس‌بوک که محصول دیگری از تولیدکنندگان اصلی تلگرام به شمار می‌رود) بر‌می‌گردد که مراحل آن توسط یک دانشجوی روانشناسی اخراجی روسی تنظیم شده است. اطلاعات دقیقی درباره بازی در دسترس نیست و تمام چیزی که در فضای مجازی درباره آن نگاشته شده پیرامون شایعات، حدسیات و بازی‌های رسانه‌ای است. فارغ از ربط داشتن یا نداشتن ماجرای غم‌انگیز این خودکشی دونفره به نهنگ آبی، به نظر می‌رسد توجه به این موضوع باید جدی‌تر از پیش گرفته شود.
«متاسفانه خانواده ها بیش از حد و به ناچار درگیر مشکلات معیشتی و اقتصادی شدند که این مسئله باعث شده وقت و انرژی کافی برای فرزندان خود که قربانیان حساسی در جامعه مدرن و تکنولوژی زده امروز هستند را نداشته باشند» این‌ها بخشی از گفته‌های «پویا صفرآبادی»، روانشناس و پژوهشگر آسیب‌های فضای مجازی است. وی ضمن صحبت درباره هویت مخفی افراد در بازی نهنگ آبی به دیجیاتو می‌گوید:
«به لطف فضای مجازی کسی که به عنوان دستوردهنده وارد بازی می‌شود هویت پنهانی خواهد داشت و قتلی از نوع غیرعمد را رقم می‌زند. این افراد دارای اختلال سلوک هستند و درست مثل باقی موارد خشونت‌های مجازی در پشت رایانه‌های خود پنهان شده و شروع به تهدید کردن افراد می‌کنند. کودکان افسرده و ناامید طعمه اصلی این افراد هستند و خطر ابتلای آنان به موضوع نهنگ مجازی بیشتر از دیگر هم سن و سالان خود است.»
صفرآبادی باور دارد خانواده‌ها به عنون مهم‌ترین و اولین جامعه‌ای که کودک با آنها در ارتباط است، نقش پررنگی را در مقابله با چنین مواردی دارند. وی مدارس و آموزشگاه‌ها را به عنوان زیرمجموعه بدنه دولت در رتبه بعدی مقابله با چنین مواردی قرار داده و می‌گوید:
«آموزش‌های لازمه باید از سمت این دو گروه به کودکان داده شود. حس تعلق، دوست داشته شدن و مهم بودن یکی از مهم‌ترین نیازهای نوجوان هاست. نوجوان بخاطر بی تجربگی راه ابراز وجود را بلد نیست و به دلیل تفاوت دیدگاه خود با جامعه راحت‌ترین راه را انتخاب می‌کند: وارد شدن به آن‌سوی خط قرمزها و اعتراض. خانواده و جامعه باید نیاز بچه‌ها را بشناسند و به جای برخوردهای احساسی و چکشی که نتیجه‌ای جز انزوا نخواهد داشت، رویه دیگری را امتحان کرده و پای صحبت‌های آنها بنشیند. نوجوانان سرگشته دنیای مجازی امروز چیزی ملموس‌تر از یک صندلی داغ، تریبون آزاد و یا برگزاری کنفرانس‌های متعدد لازم دارد.»
در هندوستان هم به تازگی بازی نهنگ آبی قربانیان زیادی داشته و جنبش‌های مختلفی برای جلوگیری از رواج آن توسط خود مردم به وجود آمده است.
«یاسمن اسماعیل افجه»، کارشناس روانشناسی و پالایشگر بررسی رفتارهای مردم در فضای مجازی، درباره هوشمندانه بودن استراتژی پشت پرده این بازی می‌گوید:
«تفکراتی که در چینش این بازی انجام می‌شود همگی مسئله هویت نوجوان را نشانه می‌گیرد. دوره نوجوانی مهم‌ترین زمان هویت‌یابی فرد به شمار می‌رود و حس استقلال و آزادی در درون آنها بیداد می‌کند؛ حسی که عموما در این افراد از طریق جامعه سرکوب می‌شود. سوالات درون بازی حس جسارت نوجوان را تحریک کرده و تفکر منطقی شکل نگرفته آنها را بازیچه یک سری تصمیمات احساسی می‌کند.»
آموزش‌های مستقیم نتیجه عکسی دارد و به طور نامحسوس باید بچه‌ها را پرورش داد
افجه با اشاره به حضور افراد بالغ در پشت پرده چنین جریاناتی از حس کنجکاوی و وسوسه آنها برای وارد شدن به چنین فضایی می‌گوید و البته معتقد است که جوسازی رسانه‌ای در این مسئله بسیار مضر بوده:
«بیش از نیمی از اطلاعات مردم درباره نهنگ آبی از سوی رسانه‌هاست که دنبال فروش اطلاعات خود به هر نحوی هستند. این اطلاع‌رسانی‌ها، چه درست و چه غلط، منجر به رسیدن آگاهی کامل همه اقشار جامعه و رواج صحبت درباره آنها در همه مناطق می‌شود. مسئله نهنگ آبی پدیده تازه‌ای نیست و مدت‌هاست در دنیا صحبتی از آن به طور جدی صورت نمی‌گیرد ولی به علت گستردگی پخش آن در فضای مجازی، تازه به جان مردم ایران افتاده است.»
طبق شنیده‌ها در یکی از مراحل اولیه بازی فرد باید این حروف را (که ظاهرا اشاره‌ای به گروه اولیه سازنده این بازی در اینترنت دارد) بر روی دست خود با چاقو حک کند.
فلسفه خالق سازنده نهنگ آبی پاکسازی انسان‌های ضعیف‌النفس در دنیاست
این کارشناس معتقد است که سیستم آموزشی غلط کنونی مدارس اگر دگرگون شود می‌تواند بچه‌ها را از ورود به چنین فضاهایی بازدارد. صحبت مستقیم با بچه‌ها نتیجه‌ای دربر ندارد و اوضاع را بدتر می‌کند:
«اگر به بچه‌ها گفته شود عملی مثل مسواک زدن جرم است، همگی مخفیانه و شبانه دور هم جمع شده و مسواک می‌زنند. پرورش خلاقیت و استعدادیابی افراد کم سن و سال از مدارس باید شروع شود. از این طریق می‌توان تفکر منطقی و راه‌های مثبت ابراز وجود را به آنها یاد داد. درست مثل سیستم آموزشی اکثر نقاط دنیا که در آن بچه‌ها از دوران مدرسه وارد باشگاه‌های رشته‌های گوناگون شده و به طور جدی با علایق خود درگیر می‌شوند.»
تشدید نظارت والدین بر رفتار اینترنتی کودک از مهم‌ترین برخوردهای به‌جا با این پدیده است
بازی نهنگ آبی اولین قربانی خود را در اصفهان گرفته و احتمالا تا چند روز دیگر در صدر اخبار باقی بماند و سپس فراموش شود. به نظر می‌رسد که این تکنولوژی مرگ‌آور هم مثل اکثر فناوری‌های روز دنیا دیر به ایران رسیده و نحوه برخورد با آن هم طبق روال همیشگی به درستی آموزش داده نشده است. شبکه‌های مجازی با پخش شایعات بی‌اساس به این موضوع دامن زده و صرفا برای جذب مخاطب، عده دیگری را به کام مرگ می‌کشانند.
نظارت والدین به نحوه استفاده و رفتار کودکان خود در فضای مجازی، آموزش‌های غیرمستقیم و ثمربخش به بچه‌ها در مدارس و رسانه‌ها و تولید محتوای غنی و جذاب می‌تواند منجر به کاهش گرایش افراد به چنین فجایعی در حوزه اینترنت و فضای آنلاین شود.
انتهای پیام/
نظرات کاربران