به گزارش سیتنا، بابک نگاهداری در مراسم افتتاحیه مدرسه حکمرانی شهید چمران که به همت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در بنیاد ملی نخبگان، پنجشنبه ۱۴ تیرماه ۱۴۰۳، برگزار شد، در خصوص الزامات و چالش‌های حکمرانی در عمل، با بیان اینکه حکمرانی نحوه اثرگذاری نهاد دولت بر سایر نهادهاست، گفت: در بررسی حکمرانی، یک رویکرد غربی وجود دارد که در آن نهاد راهبر و پیشرو اقتصاد است و حتی نهاد دولت هم در مسیر این اقتصاد طراحی می‌شود به اینگونه که هرچقدر رشد اقتصادی در آنجا بیشتر باشد به هدف نزدیکتر خواهند بود و تلاش خواهند داشت تا جامعه را به بنگاه اقتصادی تبدیل کنند و نگاه و هدف در آنجا مادی است.
وی افزود: در مقابل رویکرد غربی، هدف نگاه حکمرانی با رویکرد اسلامی، تربیت انسان‌های رشد یافته و متعالی است که تلاش دارد تا جامعه را به مدرسه و دانشگاه تبدیل کند، که البته در این مسیر نسبت به موضوع اقتصاد و رفاه انسان هم توجه خواهد داشت.
رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، یادآور شد: علت آنکه در اسلام ربا حرام اعلام می‌شود به دلیل آن است که در ربا هیچ اقدامی صورت نمی‌گیرد و فعالیت اقتصادی که در آن رشد و تعالی انسان‌ها را به همراه داشته باشد، رخ نمی‌دهد. یا اگر در نظام اسلامی به حضور و مشارکت مردم در عرصه انتخابات تاکید می‌شود به دلیل آن است که انتخابات هم با یاد دادن و یاد گرفتن و با فرصت حضور در عرصه احتماعی برای تعیین سرنوشت، اقدامی برای رشد و تعالی انسان است. پس در نگاه اسلامی، فعالیت سیاسی هم زمانی ارزش دارد که منجر به رشد و تعالی انسان شود.
وی با تاکید بر اینکه در حکمرانی نظام اسلامی هر فعلی که به رشد و تعالی انسان منتهی نشود ارزشی ندارد، توضیح داد: با این نگاه نهاد راهبر و رهبر در جامعه اسلامی علم، تعلیم و تربیت و ارزش انسان به آگاه بودن است و حکمرانی هم زمانی موفق است که جامعه را بر محور نهاد علم پیش ببرد.
نگاهداری تاکید کرد: هرچقدر جامعه و حکمرانی را دانش بنیان‌تر اداره کنیم در بستر دینی اداره جامعه حرکت می‌کنیم. اینکه در راس جامعه اسلامی، ولی فقیه حضور دارد به دلیل رهبری و راهبری و ولایت علم در حکمرانی است.
وی با بیان اینکه حکمرانی در نظام اسلامی وقتی موفق است که جامعه را به میدان رشد مردم تبدیل کند، عنوان کرد: اگر در حکمرانی مسیر و رویکرد را درست تشخیص ندهیم ممکن است در مسیر تقلیدی و الگوبرداری از رویکرد غربی حرکت کنیم.
رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، با بیان اینکه در همین رویکرد دو رجوع می‌توان وجود داشته باشد، یادآور شد: یک رجوع آرمان‌گرایانه و یکی هم واقع‌گرایانه است که تضارب این دو را در همین انتخابات می‌توان مشاهده کرد.
وی ادامه داد: آنها که دغدغه رجوع آرمان گرایانه دارند می‌گویند که باید جامعه را به کمال بیشتر برسانیم که در دل آن تحول وجود داشته و دیدگاه فراعقلی نهفته است چراکه عقل محافظه کار بوده و بیشتر علاقمند به بقای و حفظ وضع موجود است.
نگاهداری، با بیان اینکه دغدغه گروه واقع‌گرا، بقا و ثبات است، توضیح داد: پیشران در نگاه واقع‌گرایانه عقل است که تلاش می‌کند ثبات را در جامعه پیش ببرد.
وی افزود: هر دوی دیدگاه‌ها واقع گرایانه و آرمان‌گرایانه اگر افراطی باشند، آفت‌هایی دارند به گونه‌ای که اگر آرمان‌گرایی افراطی باشد در عظمت آرمان پیش رو غرق خواهد شد تا جایی که ممکن است مردم از این روند خسته و فرسوده شده و تعالی مردم فراموش می‌شود. همچنین واقع‌گرایی افراطی هم نیروی تحرک و جنبش را از جامعه می‌گیرد و جامعه را دچار سکون می‌کند.
رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، با بیان اینکه نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی در این زمینه توجه به رویکرد آرمان‌گرایی واقع‌بینانه است، گفت: این بدان معناست که در مسیر دستیابی به آرمان‌ها باید به صورت واقع‌بینانه و با تحلیل درست واقعیت‌ها شرایط داخلی و بین‌المللی، گام برداریم.
وی تاکید کرد: حکمران موفق کسی است که بتواند نقطه تعادل بین رویکرد آرمان‌گرایانه و واقع‌گرایانه را به درستی تشخیص بدهد که این همان عقلانیت انقلابی است که مقام معظم رهبری بارها از آن به عنوان رویکرد نظام جمهوری اسلامی ایران، یاد کرده‌اند.
نگاهداری، با بیان اینکه دنبال کردن این رویکرد‌ها، باید‌ها و نبایدهایی دارد، توضیح داد: پیش‌بینی تمام مجموعه‌های مطالعاتی در حوزه حکمرانی این است که پیشران جوامع در دهه‌های آتی، تحولات علمی و فناورانه خواهد بود. بنابراین هیچ کشوری بدون توجه به پیشران‌های دانش‌بنیان قادر به پیشبرد اهداف خود و حضور در عرصه‌های بین‌المللی، نخواهد بود.
وی با تاکید بر اینکه در سال‌های آتی نیاز ما به حکمرانی دانش‌بنیان کمتر از نیاز به اقتصاد دانش‌بنیان نخواهد بود، خاطرنشان کرد: باید در سال‌ها پیش رو، بخش قابل توجهی از نخبگان را به سمت فناوری‌های نرم و موثر در حکمرانی پیش ببریم و نخبگانی تربیت کنیم که دغدغه عمومی داشته باشند.
رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، تاکید کرد: برای تحقق الزام حرکت به سوی حکمرانی دانش‌بنیان نیاز به اقداماتی داریم که یکی بحث نظریه‌پردازی‌های عمومی است که باید توسعه یافته و تقویت شود.
وی با بیان اینکه ابزارهای حکمرانی ما باید متناسب با آموزه‌های بومی و ارزشی‌مان باشد، گفت: ما اعتقاد داریم که سنت‌های الهی اثربخش است اما چقدر روی ابزارهای حکمرانی برمبنای سنت‌های الهی کار کردهایم؟
نگاهداری، با بیان اینکه مراکز ما تولید ابزار حکمرانی بومی برای مدیریت کشور را در دستور کار قرار نداده‌اند، تصریح کرد: در مرکز پژوهش‌های مرکز مباحثی را تحت عنوان حکمرانی بر مبنای سنن الهی را پیش برده‌ایم. همچنین آزمایشگاه حکمرانی را راه‌اندازی کردهایم.
وی با بیان اینکه حرکت به سمت حکمرانی دانش‌بنیان نیاز به زیست‌بوم دارد، یادآور شد: اگر رویکرد اصلی حکمرانی دانش‌بنیان باشد باید نهادهای دائمی را در یک زیست‌بوم دانش بنیان ایجاد کنیم که یکی از این نهادها آزمایشگاه حکمرانی است که باید به سمت تکثیر آن برویم.
رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، با بیان اینکه حکمرانی با حکومتداری فرق دارد، عنوان کرد: در حکومتداری، رویکرد ابلاغی و دستوری و از بالا به پایین و ابزار آن بروکراسی است که بهترین نمونه آن در پادگان‌ها قابل مشاهده است. اما در حکمرانی رویکرد اقناعی و از پایین به بالاست و شبکه ارتباطی در آن کار می‌کند و نهاد نمونه آن دانشگاه‌ها هستند.
وی با بیان اینکه دنیا در حال حرکت به سمت حکمرانی است، توضیح داد: نهاد دولت در کشور، توان حل مسئله را از دست داده است چرا که سال‌ها مسئله‌ای را مطرح می‌کنیم در حالی که قادر به حل آن نیستیم و از دولتی به دولت دیگر منتقل می‌شود. البته این تنها خاص جامعه ما نیست.
رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، با بیان اینکه الان حل مسائل هم با رویکرد از پایین به بالا ممکن می‌شود، گفت: این رویکرد با عنوان تکثیرریزنهادهای موفقیت یاد می‌شود یعنی حکمرانی تجربه موفقیت‌های کوچک در دانشگاه‌ها، اندیشکده‌ها، مجامع علمی و دانشکده‌ها را شناسایی کرده و آن را تکثیر کند و رو به بالا مسائل را حل کند. اینکه رهبر معظم انقلاب اسلامی، امسال را سال جهش تولید با مشارکت مردم نامگذاری فرموده‌اند به نوعی تکثیر ریزنهادهای موفقیت حضور مردم در عرصه‌های اقتصادی به منظور پیشبرد اهداف تولیدی است.
وی با بیان اینکه در زیست بوم حکمرانی دانش بنیان باید به سمت بهره‌مندی از هوش مصنوعی و مراکز خلاق و نوآور حرکت کنیم، خاطرنشان کرد: از این اقدامات خلاقانه باید در امر تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی هم بهره ببریم.
نگاهداری با بیان اینکه حکمرانی به یکی از پیچیده‌ترین علوم تبدیل شده است، گفت: دوره سیاستگذاری ساده به سر آمده است و حکمرانی الان پیچیده‌ترین علوم است.
وی افزود: باید حداکثر رویکرد علمی و دانش‌بنیان را برای تحقق سیاستگذاری‌های پیچیده به کار ببریم و نگاهی جامع به تحولات داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی داشته باشیم.
رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، با بیان اینکه رویکرد مسئله محور باید جایگزین رویکرد راه حل محور شود، گفت: اینکه فکر کنیم راه حل‌ها را از نهادهای بین‌المللی بگیریم و همان‌ها را در کشورمان اجرا کنیم، به موفقیت دست نخواهیم یافت چراکه نسخه‌های تجویزی تقلیدی برای هر کشوری شفابخش نخواهد بود.
وی افزود: افرادی مسائل کشور را احصا و تحلیل کرده و متناسب با شرایط فرهنگی، توانمندی اقتصادی و ویژگی‌های اجتماعی، رویکردهای نوآورانه را اختراع می‌کنند که این بسیار ارزشمند است.
نگاهداری یادآور شد: همواره در بررسی عملکرد مدیران و دستگاه‌ها باید توجه کنیم که ان نهاد یا مسئول چه مسئله‌ای را حل کرده است.
وی افزود: مدیران دلسوز کشور کسانی هستند که به سمت حل مسئله حرکت می‌کنند که البته این در کوتاه مدت سخت است.
رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، با بیان اینکه افراد تا زمانی که دو ویژگی را در خود رشد نداده‌اند نباید در حکمرانی حضور پیدا کنند در تشریح این دو ویژگی، گفت: ویژگی نخست فضیلت است چراکه تا زمانی که دانش لازم را در زمینه حکمرانی پیدا نکردیم نباید در عرصه حاضر شویم، چون عرصه حکمرانی جای آزمون و خطا نیست.
وی با بیان اینکه حکمران باید در دو راهی‌ها مسیر درست را تشخیص دهد، ادامه داد: سیاست به حکمران کمک می‌کند تا دو راهی‌ها مسیر درست را انتخاب کند.
نگاهداری با بیان اینکه بسیاری از سیاست‌های نوشته شده بی‌خاصیت هستند، عنوان کرد: گاه سیاستی نوشته می‌شود که هیچ معارضی ندارد چراکه دانش نگارش سیاست را هم نداریم.
وی ویژگی دوم حکمران را شرافت دانست و گفت: شرافت به شما کمک می‌کند که اگر راه درست را بر سر دو راهی‌ها تشخیص دادید آنقدر جرات داشته باشید که برای منافع مردم و کشور، محکم و با ثبات آن را طی کرده و وسوسه‌ها و تعارض منافع‌ها شما را از مسیر منحرف نکند.
رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، در پایان تاکید کرد: دشمنان نظام و انقلاب اسلامی تلاش دارند تا آرمان و غرور ملی را از شما جوانان بگیرند. غرور ملی را اینگونه می‌گیرند که با خبرسازی‌ها و فرافکنیها، ۴۰ سال گذشته را به گونه‌ای نشان می‌دهند که گویی هیچ اقدام مثبتی در کشور صورت نگرفته و اینگونه شما را نسبت به گذشته بدبین می‌کنند، در کنار آن با گرفتن آرمان ملی اینگونه نشان می‌دهند که هیچ آینده‌ای خوبی برای شما و کشور وجود ندارد تا با این اقدام تحرک برای ساختن ایران آینده را از شما بگیرد. بنابراین تقاضا دارم با ایمان به گذشته و با تلاش نهایت سعی و تلاش‌مان را برای ساختن ایران آینده به کار بگیریم.
نظرات کاربران