تغییر آینده اینترنت با ۴ فناوری/ وقتی فضای مجازی پوست می‌اندازد

با توسعه فناوری‌های اطلاعاتی در کمتر از چند سال دیگر، دانستن این موضوع که از زمانی که از خواب بیدار می‌شویم تا زمانی که به خواب می‌رویم مدام رصد می‌شویم چیز عجیبی نخواهد بود؛ چون باوجود فناوری‌های جدید، تغییرات جدی پیرامون ما رخ می‌دهد که محیطی کاملا هوشمند، ثمره آن خواهد بود.

به گزارش بادیجی ، برای مثال اگر در حال حاضر در مقابل دوربین‌های راهنمایی رانندگی حرکت ما ثبت می‌شود در کمتر از ۱۰ سال آینده به مدد فناوری‌های اطلاعاتی و اتصال تمامی دیوایس‌ها به انسان، حتی نحوه تفکر ما هم قابل رصد خواهد بود.

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که به‌زودی تغییرات جدی در فضای مجازی رخ خواهد داد و عواملی مانند «رایانش ابری»، «بیگ دیتا»، «اینترنت اشیا» و «نسل پنجم ارتباطات همراه» ریشه این تغییرات خواهند بود. این تغییرات که به سمت هوشمندسازی در حرکت است، محیطی کاملا هوشمند برای انسان به ارمغان می‌آورد. محیطی که در آن کلیه تجهیزات و اشیای مرتبط با انسان از ابزارهای زندگی گرفته تا وسایل شخصی او دچار تغییر جدی می‌شود.

به عبارت بهتر اگر امروز با ابزارهای ارتباطی شاید ۳ یا ۴ کار را بتوان انجام داد، به‌زودی شرایطی فراهم می‌شود که با همان ابزارها و با همان وضعیت ارتباطی، ۲۰ تا ۳۰ فعالیت قابل انجام خواهد بود؛ اوضاع به نحوی پیش می‌رود که نرخ تولید اطلاعات به طرز عجیبی افزایش می‌یابد و درعین‌حال شاهد تنوع نوع تولید اطلاعات نیز خواهیم بود.

به همین دلیل همگام با کشورهای دیگر، در کشور ما نیز تلاش برای بهره‌گیری از این فناوری‌ها آغاز شده و در گام نخست تبیین اسناد راهبردی توسعه این فناوری‌ها و نیز نحوه مواجهه و رویارویی با این موج تغییر، در دستور کار قرارگرفته است.

ازاین‌رو شورای عالی فضای مجازی، تصمیم به تهیه و تدوین سند توسعه سیستم‌های هوشمند و اینترنت اشیا البته با رعایت اصول اقتصاد مقاومتی گرفت و تصویب «نظام جامع تنظیم مقررات فضای مجازی کشور» را ازجمله مهم‌ترین اولویت‌های تعیین‌شده برای سال ۹۷ اعلام کرد.

اما این ۴ فناوری که قرار است آینده اینترنت را متحول کند، چیست؟

جهش تولید اطلاعات با «رایانش ابری»

تکنولوژی رایانش ابری یک الگوی محاسباتی است که توسط سرورهای از راه دور که با یکدیگر شبکه هستند، اقدام به ذخیره‌سازی متمرکز اطلاعات و داده‌ها و دسترسی آنلاین به سرویس‌ها و منابع کامپیوتری می‌کند. به بیان ساده‌تر با به‌کارگیری فناوری رایانش ابری در طراحی شبکه، برای مثال می‌توان یک فیلم باکیفیت بسیار بالا را با کانکشن بسیار پایین تماشا کرد.

اگر امروز برای دیدن یک فیلم باکیفیت بالا، لازم است که فایل موردنظر را درون پردازشگر کامپیوتر و یا دیوایس مربوطه، باز کنیم و این اقدام به حداقل بین ۱.۵ تا ۳.۵ مگابیت بر ثانیه اینترنت نیاز دارد، باوجود رایانش ابری، این اتفاقات در سرور مرکزی می‌افتد و فقط نتیجه آن برای ما ارسال می‌شود که اینترنت بسیار کمتری نیاز دارد.

با این تعریف می‌توان گفت که رایانش ابری (کلاد) دستیابی به منابع محاسباتی از طریق اینترنت است و ما در عمل به‌جای اینکه اطلاعاتمان را روی هارد دیسک خود نگه‌داریم و یا برنامه‌های کاربردی مورد نیازمان را به‌طور مستمر به‌روزرسانی کنیم، از سرویس رایانش ابری روی اینترنت برای براوردن این نیازها استفاده خواهیم کرد.

بااین‌وجود زمانی که ما تصاویر را به‌جای کامپیوتر شخصی خود، به‌صورت آنلاین ذخیره می‌کنیم یا از سرویس‌های ایمیل و یا سایت شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنیم، درواقع از رایانش ابری بهره برده‌ایم؛ با ظهور این تکنولوژی، هزینه محاسبات، میزبانی برنامه‌های کاربردی، ذخیره‌سازی محتوا و تحویل سرویس‌ها به‌طور قابل‌توجهی کاهش خواهد یافت.

اتصال انسان و اشیا با «اینترنت اشیا»

فناوری اینترنت اشیا مهم‌ترین انقلاب عرصه فناوری‌های نوین است که اتصال در هر زمان و هر مکان و با هر چیزی و هر شخصی را برای ما فراهم می‌کند.

هدف اینترنت اشیا به‌عنوان چهارمین انقلاب صنعتی، توانمندسازی اشیا برای اتصال در هر موقعیتی است تا بتوان از هر مسیر، شبکه و یا سرویسی به‌صورت ایده‌آل استفاده کرد؛ این فناوری جدید جهانی که به شکل واقعی، دیجیتال و مجازی است، شکل‌گیری محیط‌های هوشمند و همگرا را فراهم می‌کند.

به‌بیان‌دیگر با اینترنت اشیا ما در آستانه یک تحول تکنولوژیکی قرار داریم که روش زندگی افراد را تغییر خواهد داد. این تحول جدید، شبیه به هیچ‌یک از تغییر و تحولاتی که بشر تابه‌حال تجربه کرده نخواهد بود و با شکل‌گیری این انقلاب، مرزهای میان حوزه‌های فیزیکی، دیجیتالی و بیولوژیکی محو خواهد شد.

پردازش حجم عظیمی از اطلاعات با «بیگ دیتا»

ردپای دیجیتالی کاربران در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی داده‌های قابل‌توجهی را در این فضا ایجاد کرده و به‌سرعت نیز بر حجم این اطلاعات افزوده می‌شود.

به این داده‌های عظیم که اندازه آن‌ها فراتر از حدی است که بتوان با نرم‌افزارهای معمول، آن‌ها را در یک‌زمان معقول و دقیق، پردازش کرد، «بیگ دیتا» گفته می‌شود؛ به‌بیان‌دیگر دارایی‌های اطلاعاتی با حجم بالا، شتاب بالا و تنوع بالا که نیازمند اشکال جدید پردازشی است، بیگ دیتا نام‌گرفته است.

جمع‌آوری و پردازش این حجم عظیم از اطلاعات – که قطعا هیچ انسانی قادر به آن نیست – امروزه با پیشرفت هوش مصنوعی و گسترش متدهای داده‌کاوی امکان‌پذیر شده است؛ به زبان ساده‌تر، «بیگ دیتا»، داده‌های انبوه حاصل از فعالیت کاربران در فضای اینترنت و شبکه‌های اجتماعی را به‌وسیله ربات‌های هوشمند جمع‌ویری می‌کند.

در مرحله بعد، داده‌های خام جمع‌ویری شده توسط الگوریتم‌های هوش مصنوعی، پردازش شده و به اطلاعات معناداری تبدیل و آماده آنالیز و تحلیل می‌شود. بر این اساس کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که به‌زودی انسان با استفاده از دانش مبتنی بر حجم عظیمی از داده‌ها، به خِردی می‌رسد که می‌تواند موجب تصمیم‌سازی‌های استراتژیک و هوشمندانه‌ شود.

انتقال سریع اطلاعات با «پنجمین نسل ارتباطات همراه»

با گسترش شبکه‌های تلفن همراه و قابلیت جابجایی اطلاعات روی موبایل، نسل‌های شبکه ارتباطات سیار یکی پس از دیگری برای انتقال سریع‌تر اطلاعات آماده می‌شوند و این بار نسل پنجم ارتباطات سیار پتانسیل آن را دارد که ۴۰ برابر سریع‌تر از نسل چهارم، اطلاعات را منتقل کند.

ازآنجایی‌که باوجود برنامه‌های کاربردی آینده، نسل چهارم همراه (۴G) مناسب نیست، پیش‌بینی می‌شود که نسخه پنجم شبکه تلفن سیار تا سال ۲۰۲۰ عرضه شود؛ به این ترتیب قرار است فناوری نسل پنجم شبکه‌های همراه با قابلیت اتصال بی‌قیدوشرط به اینترنت، زندگی دیجیتالی ما را به کلی متحول کند.

افزایش نرخ انتقال داده و سرعت و نیز کاهش تاخیر در ارسال اطلاعات مهم‌ترین ویژگی‌های شبکه نسل پنجم موبایل است که به کارآمدی اپلیکیشن‌های مرتبط با اینترنت اشیا می‌تواند کمک کند. به‌عنوان مثال در هدایت ماشین‌های خودکار و شبکه هوشمند حمل‌ونقل، این فناوری به‌شدت موردنیاز است.

فضای مجازی پوست می‌اندازد

با تغییرات پیش رو انتظار این است که فضای ارتباطی انسان نیز از چیزی که امروز با آن مواجه است فراتر رود و به‌نوعی شاهد پوست انداختن فضای مجازی باشیم.

باوجود فناوری‌های اطلاعاتی نام‌برده شده، در این فضا موضوع شفافیت انتشار اطلاعات نیز مطرح می‌شود و ازآنجایی‌که این شفافیت، لزوما مورد خواست نوع بشر نیست، خواه‌ناخواه در آینده نزدیک با چالش‌های مختلفی در این فضا مواجه خواهیم شد.

به‌زودی ناگزیر هستیم که بپذیریم که در فضایی زندگی خواهیم کرد که هر حرکتمان از ساعت دستمان تا عینک و گوشی موبایلمان رصد می‌شود و اینکه ما از هر یک از این اشیا چگونه استفاده می‌کنیم نیز قابل رصد خواهد بود.

به‌این‌ترتیب در این فضا با دغدغه‌هایی چون نحوه برخورد و مواجهه، مزایا و یا تهدیدات پیرامون این تغییرات و نحوه استفاده از این حجم اطلاعات مواجه هستیم و این سوال مطرح می‌شود که احراز هویت در فضای مجازی چگونه شکل خواهد گرفت و مباحث مربوط به حریم شخصی و مالکیت معنوی چگونه مدیریت خواهد شد.

برای «اینترنت آینده» آماده می‌شویم

عباس آسوشه، معاون مرکز ملی فضای مجازی در خصوص نحوه مواجهه با اینترنت آینده و ابزارهای مرتبط با این فناوری در آینده نزدیک توضیح می‌دهد.

او با اشاره به تغییرات جدی در فضای مجازی که در حال شکل‌گیری است و نحوه مواجهه با عواملی مانند رایانش ابری، داده‌های عظیم، اینترنت اشیا و نسل پنجم موبایل به‌عنوان ریشه این تغییرات، می‌گوید: در آینده نزدیک فضای ارتباطی انسان‌ها از مدلی که امروز با آن مواجه هستیم فراتر رفته و برای مثال شاهد تغییراتی در پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی خواهیم بود. به‌صورت کلی می‌توان گفت که نوعی از پوست انداختن اتفاق خواهد افتاد و به عبارت بهتر زندگی با تمام ابعاد در حال تغییر است.

معاون مرکز ملی فضای مجازی بابیان اینکه در فضای اینترنت آینده، نرخ تولید اطلاعات و تنوع آن با سیر قابل‌توجهی افزایش می‌یابد و وارد فضایی می‌شویم که مرتب بر شفافیت آن افزوده خواهد شد، تاکید می‌کند: در این حالت، شاید کاربر نخواهد بسیاری از مسایل شخصی وی روی شبکه دیده شود؛ اما باوجود فضای آینده هر حرکتی از سوی کاربر مورد رصد قرار می‌گیرد و خواه‌ناخواه مباحثی که در آینده نزدیک فضای مجازی حاصل خواهد شد با حفظ حریم خصوصی در دنیای فعلی در تعارض است.

آسوشه ادامه می‌دهد: در مواجهه با این فضا اگر برای خودمان قوانین خاص مانند قانون مالکیت معنوی، حریم خصوصی و احراز هویت را آماده و ویرایش نکنیم، با سیلی مواجه می‌شویم که مجبور خواهیم بود برای آن سد بگذاریم.

معاون مرکز ملی فضای مجازی با ذکر مثال رویارویی با شبکه‌های اجتماعی بدون آنکه قبل از ورود آن به کشور، مقررات گذاری برای آن شکل‌گرفته باشد، می‌گوید: در مواجهه با پدیده شبکه‌های اجتماعی به دلیل آنکه محتوای این شبکه‌ها بافرهنگ و اعتقادات ما همخوانی نداشت، مجبور به ایجاد سد برای آن شدیم. چراکه این پدیده را به‌موقع شناسایی نکرده و برای آن به‌موقع قوانین و مقررات نگذاشته و مشخص نکردیم که افراد تحت چه قاعده و قانونی از این فضا باید استفاده کنند.

او با تاکید بر اینکه ما استقلال و حاکمیت در فضای مجازی را جدی نگرفتیم، خاطرنشان می‌کند: در مواجهه با آینده اینترنت و فناوری‌های مرتبط با آن نیز موضوع همین است و درصورتی‌که آن را جدی نگیریم ممکن است همین اتفاق بیافتد. باید استقلال و حاکمیتمان را در آینده اینترنت و شبکه جدی بگیریم و راجع به آن فکر کنیم و قواعد و قوانین برای آن بگذاریم.

برای فضای مجازی آینده باید بسیج عمومی شکل گیرد

معاون مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به اینکه باید برای فضای آینده کلیدواژه «مواجهه فعال و هوشمندانه» را به‌جای «مقابله» به کار بگیریم، ادامه می‌دهد: به این معنی که در کنار استفاده از فرصت‌ها، بتوانیم تهدیدهای آن را نیز مدیریت کنیم.

او می‌افزاید: در فضایی که به سمت ما درحرکت است نمی‌توان با روش‌های سابق مساله را حل کرد. در این فضا اگر فکر نکرده باشیم و قواعد و قوانین برای آن نگذاشته و نیز بحث هویت و مالکیت معنوی در فضای مجازی و فعالیت و مسئولیت‌پذیری را حل نکرده باشیم، امکان حضور در آن را نخواهیم داشت.

آسوشه تصریح می‌کند: در این شرایط نه‌تنها مدیریت از دست ما خارج می‌شود بلکه تاثیرات منفی فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی که روی جامعه می‌گذارد قابل جبران نخواهد بود؛ بنابراین به نظر می‌رسد که با توجه به اینکه آینده به سمت هوشمندی و شفافیت می‌رود و با دنیای دیگری که نوع فکر کردن و زندگی کردن و تعاملات آن تغییر می‌کند، روبرو خواهیم شد، بهتر است قوانین و مقررات در این فضا شکل بگیرد.

او ادامه می‌دهد: نوع تعامل در فضای مجازی در حال تغییر است. این تغییرات در مباحث مختلف اقتصادی – اجتماعی ما تاثیر می‌گذارد و فرهنگ و نوع باورمان را به‌شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. براین اساس باید برای رویارویی با این پدیده فکر کرد. چراکه آینده اینترنت به همه مسایل می‌پردازد و بحث فقط موضوعات ارتباطی نیست و بحث فرهنگی، خدمت، سلامت، آموزش، اقتصادی، تجاری دارد. در این فضای قوانین و مقررات، تقریبا همه دست‌اندرکاران و نقش‌آفرینان باید به شکلی ورود کنند.

به گفته آسوشه، دیگر معنی ندارد که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برای همه فضای مجازی مقررات تعیین کند، بلکه وزارت بهداشت نیز برای فضای بهداشتی، وزارت ارشاد برای محتوا، وزارتخانه‌های علوم و آموزش‌وپرورش برای کارهای آموزشی و غیره باید دست‌به‌کار شوند. به‌عبارت‌دیگر باید یک بسیج عمومی شکل گیرد تا همه ورود پیدا کنند و مساله حل شود.

چه باید کرد؟

معاون مرکز ملی فضای مجازی بابیان اینکه در این فضا البته مهم‌ترین عامل و بازیگر خود مردم هستند، خاطرنشان می‌کند: تا قبل از این، انتظار این بود که مقامات و سازمان‌های دولتی مساله را حل کنند، اما امروز، مردم بیشتر نقش‌آفرین هستند و آن‌ها باید بخواهند و مطالبه کنند.

او با اشاره به اینکه باید برای مردم مهم باشد که هر فردی در فضای مجازی، هویت مشخص داشته و مسئول انتقال و انتشار اطلاعاتی که در این فضا ارسال می‌شود مشخص باشد، ادامه می‌دهد: موضوع احراز هویت تنها در حیطه وظایف مرکز ملی فضای مجازی نیست و باید تمامی وزارتخانه‌ها از جمله وزارت ارتباطات، ارشاد و بهداشت روی آن کار کنند. به‌عبارت‌دیگر تمامی دستگاه‌ها روی موضوع احراز هویت در فضای مجازی شریک هستند.

آسوشه با بیان اینکه موضوع شناسایی آی پی آدرس، هویت سیم‌کارت‌ها و گوشی‌های موبایل در طرح رجیستری، ازجمله اقداماتی است که در راستای طرح احراز هویت فضای مجازی درحال انجام است، تاکید می‌کند: این موضوع باید از سوی مردم مورد مطالبه قرار گیرد. این مطالبه هم به نفع مردم و هم به نفع حاکمیت است.

معاون مرکز ملی فضای مجازی می‌گوید: اینکه در فضای مجازی آینده، موضوع احراز هویت نادیده گرفته شود به ضرر مردم است چراکه زمانی که با مشکلی برخورد کنند نمی‌توان آن را پیگیری کرد و امکان اثبات آن وجود نخواهد داشت.

او ادامه می‌دهد: باوجودی که در آینده نزدیک تکنولوژی به سمت ما می‌آید و نه برعکس، درصورتی‌که به‌موقع قانون‌گذاری صورت نگیرد و با موضوعات بی‌قانون مواجهه شویم، این فضا مورد سواستفاده مجرمان قرار می‌گیرد و قانونی برای احقاق حقوق وجود ندارد. براین اساس به‌صورت کلی نتیجه این است که تنها راه، «تنظیم مقررات» است.

آسوشه از آماده‌سازی «نظام جامع تنظیم مقررات در فضای مجازی» از سوی مرکز ملی فضای مجازی خبر داد که در نوبت انتظار طرح در شورای عالی فضای مجازی است و در صورت تصویب، وضعیت محتوا، سلامت و تنظیم مقررات فضاهای مختلف تعیین تکلیف شده است و مسئولیت فضای مجازی دستگاه‌ها به آن‌ها محول خواهد شد.

شواهد نشان می‌دهد که طی سال‌های اخیر مواجهه ما با فناوری‌های جدید، اغلب با غافلگیری همراه بوده است، براین اساس بهتر آن است که برای رویارویی با فناوری‌های نسل آینده که با سرعت باورنکردنی درحال‌توسعه هستند، از هم‌اکنون دست‌به‌کار شویم تا علاوه بر تدوین قوانین و مقررات برای استفاده ضابطه‌مند از این فناوری‌ها، در زمینه آگاهی‌رسانی به مردم و نحوه برخورد با مزایا و معایب آن نیز، اقدامات مرتبط صورت گیرد.

انتهای پیام/