شرکت ملی اطلاعات یا همان “اینترنت ملی” در کمتر از 5 روز دیگر و در میان افتتاح پروژه های هفته دولت، رسما رونمایی و آماده بهره برداری میشود تا بتواند شرایط ارتباطی پرسرعت، ارزان و امن را برای کاربران ایرانی فراهم آورد.
به نقل از خبرگزاری مهر، دولت ایران پس از 11 سال تلاش دولتهای مختلف برای راه اندازی این شبکه که طی این سالیان با نامهای مختلفی چون «اینترنت ملی»، «شبکه ملی اینترنت» و «اینترانت ملی» معرفی میشد، نهایتا در آخرین سال فعالیت دولت تدبیرو امید، رسما توسط وزارت ارتباطات وفناوری اطلاعات با نام اختصاری «شما» رونمایی میشود.
ارائه تعاریف مختلف طی این سالها موجب شد علاوه بر ایجاد اختلافات بین مسئولان برای راه اندازی این شبکه، ذهنیت اشتباهی هم برای کاربر نهایی ایجاد شود که طبق آن تصور کنند که در صورت راه اندازی آن دسترسی به اینترنت با محدودیت مواجه می شوند ویا اینکه اینترنت کلا قطع میشود.
تعریف ابتدائی مسئولان شبکه اینگونه بود که شبکه ای ایجاد شود تا نیاز به شبکه اینترنتی جهانی را بگونه ای برآورده سازد تا اگر زمانی شبکه جهانی اینترنت قطع شد، ارتباط کاربران ایرانی قطع نشود. اما با گذشت بیش از یک دهه از تعاریف اولیه این طرح، نهایتا طبق اهداف برنامه های توسعه ای کشور و سیاست های کلی نظام، شبکه نهایی به یک تعریف نهایی رسید و شورای عالی فضای مجازی در نخستین جلسات خود در دولت یازدهم و به ریاست حسن روحانی، راه اندازی آن را در دستور کار قرار گرفت.
در حال حاضر بسیاری از کشورهای دنیا دارای شبکه ملی میباشند. اگرچه ساختارهای متفاوتی دارند اما عملکردی مشابه با شبکه ملی اطلاعات در ایران دارند. بطور مثال شبکه NBN یا شبکه باند وسیع در استرالیا و طرح پهنای باند ملی ایالات متحده امریکا، شبکه Kwangmyong در کره شمالی و internet II در آمریکا از جمله این شبکه ها هستند.
البته شبکه ملی در کره شمالی جهت ایجاد محدودیت ارتباطات خارجی کاربران و تامین نیازهای ارتباطی داخلی به موازات شبکه اینترنت و به صورت مستقل از آن راه اندازی شده بود. در حالیکه هدف ایجاد اینگونه شبکه ها در استرالیا و ایالات متحده جهت تقویت دسترسی کاربران به منابع اطلاعاتی شبکه جهانی اینترنت با سرعت بیشتر و کیفیت بالاتر بود.
کشور هند نیز نوعی از شبکه ملی اطلاعات را با نام شبکه ملی دانش، در جهت جمع آوری اطلاعات دانشی، در اختیار دارد. گفته می شود کویت نیز شبکه ای مانند شبکه علمی ایران دارد و در برزیل یک شبکه ملی با عنوان شبکه سلامت دیده می شود.
شبکه ملی اطلاعات از نگاه قانون برنامه پنجم توسعه روندی را با شرایط ذیل طی کرده است.
در ابتدای دولت نهم، شبکه ملی اطلاعات توسط محمد سلیمانی وزیر ارتباطات و معاونش عبدالمجید ریاضی اینترنت ملی نامگذاری شد. وی تاکید داشت بی نیازی از شبکه اینترنت خارجی با ایجاد اینترنت ملی برطرف خواهد شد.اما بدلیل عدم توجیهات مناسب فنی و اقتصادی این طرح با شکست روبرو شد.
رضا تقی پور وزیر وقت ارتباطات در دولت دهم بسیار تلاش کرد تا بتواند این پروژه را با نام «شبکه ملی اینترنت – شما » و تعریف مشخصی از اهداف و برنامه‌های مربوط به آن به نحوی که اینترنت در کنار این شبکه ملی باقی بماند، راه اندازی کند. حتی در دوره ای کوتاه محمد نامی وزیر دیگر ارتباطات دولت دهم تلاش خود را برای ساماندهی این طرح به کار بست اما بازهم این طرح توفیقی کسب نکرد.
در نهایت دولت و مجلس در برنامه پنجم توسعه کشور موفق شدند که سرفصلی مشخص از الزامات اجرای این پروژه (ماده ۴۶ برنامه) با نام «شبکه ملی اطلاعات» تدوین کنند که این موضوع با اختصاص ردیف بودجه سالانه، به محمود واعظی وزیر ارتباطات در دولت یازدهم واگذار شد. هم اکنون در سال پایانی برنامه پنجم توسعه، وزارتخانه از اجرایی شدن فاز اول شبکه ملی در ابتدای هفته آینده خبر داد.
بر طبق این قانون، شبکه ملی اطلاعات کشور مبتنی بر پروتکل اینترنت (IP) به همراه سوئیچها، مسیریابها و مراکز داده ای است،
بطوریکه درخواستهای دسترسی داخلی و اخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری می شوند به هیچ وجه از طریق خارج کشور قابل مسیریابی نباشند.
در این تبصره امکان ایجاد شبکه‌های اینترانت و خصوصی و امن داخلی در شبکه ملی اطلاعات به عنوان یکی دیگر از تعاریف مدنظر اعلام شده است. با این حال دسترسی ۶۰ درصد خانوارها به شبکه پرسرعت و ۱۰۰ درصد کسب و کارها به این شبکه از دیگر الزاماتی است که در بند الف و ب ماده ۴۶ قانون برنامه پنجم توسعه به آن اشاره شده است.
شورای عالی فضای مجازی پیرو عمل به منویات مقام معظم رهبری و تاخیرات پی در پی در راه اندازی شبکه ملی اطلاعات، در نخستین جلسات خود در دولت یازدهم در دی ماه سال ۹۲ ، الزامات حاکم بر تحقق شبکه ملی اطلاعات را به عنوان زیرساخت ارتباط فضای مجازی کشور مصوب کرد.
در این مصوبه شبکه ملی اطلاعات بصورت شبکه‌ای متشکل از زیرساخت های ارتباطی با مدیریت مستقل کاملا داخلی و حفاظت شده نسبت به دیگر شبکه ها (از جمله اینترنت) با امکان تعامل مدیریت شده با آنها، تعریف شد. امکان عرضه انواع محتوا و خدمات ارتباطی سراسری برای آحاد مردم و با تضمین کیفیت از جمله قابلیت تحرک از دیگر ویژگی های این شبکه است.
در همین حال این شورا، طراحی و راه اندازی شبکه‌ای با قابلیت عرضه انواع خدمات امن اعم از رمزنگاری و امضای دیجیتالی به کلیه کاربران را به وزارت ارتباطات تکلیف کرد که قابلیت برقراری ارتباطات امن و پایدار میان دستگاه های حاکمیتی و مشاغل و مراکز حیاتی کشور را داشته باشد و در نهایت شبکه ای پرظرفیت، پهن باند و با تعرفه رقابتی باشد.
تعریف این شبکه به نوعی است که مراکز داده (دیتاسنتر) و میزبانی داخلی و نیز تفکیک ترافیک داخلی و خارجی و مراکز تبادل دیتا را شامل شود.
ابوالحسن فیروزآبادی – دبیر شورای عالی فضای مجازی- قبلا تاکید کرده بود: راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات در دو فاز اجرایی میشود که فاز نخست آن، اصلاح وضع شبکه موجود خواهد بود که در هفته دولت بهره برداری می شود و فاز دوم مربوط به راه‌اندازی یک سیستم جدید و نو است.
وی گفت : در این زمینه جلساتی به صورت مستمر میان وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی برگزار شده و قرار است سایر اصول و ضوابط اجرای شبکه ملی اطلاعات، برای یک سال آینده نیز تعیین شود.
دبیر شورای عالی فضای مجازی در مورد هماهنگی های لازم برای اجرای این طرح اضافه کرد: وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی در زمینه شبکه ملی اطلاعات کاملاً هماهنگ هستند و در جلسات هماهنگی برای این طرح، نماینده مرکز ملی فضای مجازی نیز حضور دارد.
محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مورد هماهنگی های انجام شده در زمینه شبکه ملی با اعلام راه اندازی شبکه ملی اطلاعات در اوایل هفته آینده گفت: از سه سال گذشته تا کنون فعالیت فشرده ای با همکاری شرکت های اینترنتی، مخابرات، اپراتورهای موبایل و شرکت های دانش بنیان تولید محتوا صورت گرفته است و رضایت مندی کاملی از آغاز بهره برداری فاز نخست این شبکه وجود دارد بر این اساس امیدواریم که اوایل هفته آینده این شبکه بهره برداری عمومی شود.
محمدجواد آذری جهرمی- معاون وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت – به عنوان مجری پروژه شبکه ملی اطلاعات از تکمیل شدن زنجیره شبکه ملی اطلاعات خبر داد و گفت : یکی از مهمترین دستاوردهای نهایی شدن فاز نخست این طرح ملی، فراهم کردن دسترسی کاربران ایرانی به ارتباطات داخلی با سرعت بالا میباشد.
او در توضیح تعریف فاز نخست بهره برداری از شبکه ملی اطلاعات گفت: شبکه ملی اطلاعات تعریف مشخصی دارد به نحوی که مطابق قانون برنامه پنجم، ۶۰ درصد خانوار ایرانی باید به پهنای باند پرسرعت، دسترسی داشته باشند به صورتی که این دسترسی پهن باند با قیمت مناسب ایجاد شود و در کنار آن شاهد حضور دیتاسنترهای داخلی (مراکز داده) باشیم.
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با درنظر گرفتن این اهداف افزود: براساس این اهداف با درنظر گرفتن ۳۰ میلیون خانوار ایرانی، باید حداقل ۱۵ میلیون خط اینترنت ADSL در کشور وجود داشته باشد اما برای دسترسی به این حجم پهنای باند پرسرعت، به اهداف مدنظر نرسیده ایم به نحوی که هم اکنون حدود ۱۰ تا ۱۱ میلیون خط ADSL در کشور، برآورد می شود. اما از سوی دیگر با پوشش وسیع اینترنت موبایل نسل سوم و چهارم در کشور (3جی ، 4جی) این اهداف محقق شده است و ضریب نفوذ این دسترسی به بیش از ۶۰ درصد رسیده است.
مجری شبکه ملی اطلاعات در مورد تحقق زیرساختهای اجرای این طرح ملی، خاطرنشان کرد: در بخش زیرساختی شبکه ملی اطلاعات، ظرفیت سازی مناسب صورت گرفته و با راه اندازی مراکز تبادل اطلاعات داخلی در ۴ نقطه کشور، این طرح به سمت اجرایی شدن در حرکت است.
او در مورد اقدامات صورت گرفته از سوی مرکز تحقیقات مخابرات ایران و نیز بخش خصوصی برای ایجاد مراکز توزیع محتوا (Content delivery network ) گفت: آخرین اقدام تفکیک قیمت ترافیک ارتباطات داخلی و خارجی بود که طبق مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات انجام شد و هم اکنون می توانیم بگوییم که زنجیره شبکه ملی اطلاعات کامل شده است و فاز یک این طرح، آماده بهره برداری است.
گفت: شبکه ملی اطلاعات روی همین شبکه فعلی زیرساختی کشور در حال انجام است. هم اکنون همه چیز برای کاربران ملموس شده است. هم اکنون کاربران، سرویس داخلی را با پهنای باند بالاتر و قیمت ارزان تر مصرف می کنند و این همان شبکه ملی اطلاعات است.
وی با تاکید براینکه کاربر چیز دیگری را احساس نخواهد کرد و قانون برنامه نیز همین است، در پاسخ به این سوال که در اوایل هفته آینده چه چیزی قرار است رونمایی شود، ادامه داد: آنچه که از رونمایی این طرح مدنظر است ارائه کامل شبکه ملی اطلاعات خواهد بود. چون بخشی از آن در حوزه‌های امنیت فضای تبادل اطلاعات، حملات سایبری و جلوگیری از حملات سایبری باقی مانده بود که به این زنجیره اضافه می شود.
آذری جهرمی خاطرنشان کرد: آنچه که در الزامات مصوبه شورای عالی فضای مجازی در مورد شبکه ملی اطلاعات بود تقریبا کامل شده است و ما از ۳ ماه پیش شروع به چیدن پازلهای مختلف در کنار هم برای راه اندازی این شبکه کرده ایم. هم اکنون می توانیم بگوییم که شبکه ملی اطلاعات وجود دارد و از این پس باید به فکر بهبود آن باشیم.
وی در مورد رونمایی از فاز دوم شبکه ملی اطلاعات که طبق گفته وزیر ارتباطات در دهه فجر ۹۵ انجام می شود، نیز گفت: در فاز دوم شاهد اتصال ۱۰۰ درصد مشاغل به شبکه ملی اطلاعات خواهیم بود. در کنار آن کیفیت شبکه بهبود می یابد و اپلیکیشن ها و محتوای داخلی به روزرسانی شده و توسعه می یابد.
کاهش قیمت خدمات آنلاین مهمترین دستاورد اینترنت ملی برای کاربران نهایی است که شرایط دسترسی به ارتباطات با کیفیت پرسرعت و ارزان را فراهم می آورد. انتظاری که هنوز در اتصال به شبکه اینترنت برای کاربران به صورت کامل محقق نشده است. با این حال، راه اندازی مراکز داده، مراکز تبادل اطلاعات و توزیع محتوا در داخل کشور بر بستر شبکه ملی اطلاعات قرار است این انتظار کاربران را محقق سازد.
آذری جهرمی در مورد کاهش قیمت خدمات آنلاین گفت: موضوع تفکیک ترافیک داخلی و خارجی در شبکه ملی اطلاعات با هدف کاهش قیمت دسترسی به خدمات آنلاین برای کاربران صورت گرفته است به نحوی که طبق مصوبه ۲۳۷ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، شرکتهای ارائه دهنده خدمات اینترنتی ۶ ماه فرصت خواهند داشت که نسبت به تفکیک تعرفه ها برای کاربران اقدام کنند.
وی افزود: به این معنی که چنانچه کاربران از سرویس ها و سایتهای داخلی استفاده می کنند، هزینه پهنای باند آنها به مراتب کمتر از زمانی خواهد شد که از سایتهای خارجی و سرویس های خارجی که میزبانی آنها در خارج از کشور است، استفاده کنند.
هم اکنون و طبق اعلام وزارت ارتباطات، ۶۰ درصد مصرف پهنای باند اینترنت برای ترافیک خارجی و ۴۰ درصد برای ترافیک داخلی است که با ایجاد شبکه ملی اطلاعات، برآورد می شود که این نسبت، عکس شود و کاربران ایرانی برای استفاده از خدمات، مجبور به استفاده از ترافیک خارجی نشوند و هزینه هایشان کاهش یابد.
طبق مصوبه ۲۳۷ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، پهنای باند اینترنت بین الملل تا سقف ۴۲ درصد و پهنای باند شبکه داخلی تا ۸۴ درصد کاهش قیمت داشته است.
این کاهش قیمت برای کاربران نهایی تا سقف ۳۶ درصد ملموس خواهد بود که البته بستگی به میزان مصرف کاربر دارد. در واقع کاربری که کم مصرف باشد حدود ۱۰ درصد کاهش قیمت را حس می کند اما کاربری که مصرف بیشتری داشته باشد هزینه هایش تا ۳۶ درصد کاهش پیدا خواهد کرد. این کاهش قیمت در اتصال از طریق موبایل نیز حدود ۲۰ درصد برآورد می شود.
نظرات کاربران